مدل ارزیابی رتبهٔ ملی بنگاه‌های اقتصادی
الگوی بومی رتبه‌بندی مدل ابلاغ‌شده توسط
مرکز ملی رتبه‌بندی اتاق ایران است. این الگو با الهام از قوانین و اسناد بالادستی
کشور و بهره‌مندی از نظرات صائب مشاورین و کارشناسان اتاق ایران، خبرگان تشکل‌ها،
انجمن‌ها و سندیکاهای صنفی تدوین‌شده و در تدوین آن رویکردهای زیر مدنظر قرار
داشته است:
· توجه به اسناد بالادستی و مقتضیات فضای کسب‌وکار کشور در تدوین مؤلفه‌ها و معیارها.
· انجام مطالعات تطبیقی و بهره‌گیری از الگوهای معتبر و در اندازه‌های مرجع ملی و بین‌المللی.
· بومی‌سازی الگو و تلاش در جهت شفافیت معیارها، شاخص‌ها و سنجه‌ها.
۱-۱ ویژگی‌های الگوی بومی رتبه‌بندی
· بهینه کاوی از الگوهای معتبر خارجی نظیر S&P, moodys و Fitch در طراحی مؤلفه‌ها، معیارها و شاخص‌های مالی و اعتباری و الگوهای معتبر تعالی سازمانی CSR(Corporate Social Responsibility) و تعالی منابع انسانی در حوزه مدیریت و صلاحیت حرفه‌ای و مسئولیت‌پذیری اجتماعی
· دارای قابلیت تجزیه‌وتحلیل مؤلفه‌های اساسی سازمانی (مدیریت و صلاحیت حرفه‌ای، موقعیت رقابتی و محیط کسب‌وکار، توان اقتصادی و ریسک‌پذیری مالی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی و مشتری مداری) در قالب «رتبه تخصصی» و همچنین سنجش اقتصادی و ریسک‌پذیری مالی مؤسسات در قالب «رتبه مالی» و ارائه اطلاعات مفید مدیریتی و مالی به رهبران سازمان‌ها و مدیران ارشد بنگاه‌های اقتصادی.
· توسعه و ترویج فرهنگ رتبه‌بندی در سطح کشور با استفاده از الگوی بومی و متناسب با محیط اقتصادی و شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه.
· عدم تمرکز بر نتایج کمی و برخورداری از «رویکرد نتیجه گرا» با پیوند دادن عملکرد مالی و صلاحیت حرفه‌ای بنگاه‌های اقتصادی از طریق طراحی «شاخص‌های متعادل‌ساز».
· بذل‌توجه به تقویت بخش خصوصی و طراحی شاخص‌های مناسب برای ارتقای رتبه بنگاه‌های اقتصادی خوداتکا و فاقد بهره‌مندی از یارانه‌ها و حمایت‌های دولتی.
۱-۱-۱ انواع مدل‌های سنجش رتبه کسب‌وکار
مرکز ملی رتبه‌بندی اتاق ایران با توجه به مدل طراحی‌شده و تعیین شاخص‌های کسب‌وکار، تمامی فعالین اقتصادی را بر اساس طبقه‌بندی استاندارد ISIC.v4 به ۱۴ گرایش به شرح زیر دسته‌بندی نموده است: (دانلود راهنمای گرایش‌ها)
۱. کشاورزی، جنگلداری، دام و شیلات
۲. صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی
۳.معدن و صنایع معدنی
۴. الکترونیک، ارتباطات و فناوری اطلاعات (ICT) دانلود مدل سفارش خدمات
۵. بازرگانی دانلود مدل سفارش خدمات
۶. تأمین و انتقال انرژی و آب
۷. حمل‌ونقل و لجستیک
۸. صنعت احداث دانلود مدل سفارش خدمات
۹. فعالیت‌های مالی، بیمه و بانک
۱۰. صنایع خودرویی، وسایل نقلیه و قطعات
۱۱. صنایع چوبی، سلولزی و نساجی
۱۲. نفت، گاز و پتروشیمی دانلود مدل سفارش خدمات
۱۳. ماشین‌آلات و تجهیزات، صنایع فلزی و فراورده‌های مرتبط
۱۴. خدمات
در بخش‌های بعدی اجزای الگوی بومی رتبه‌بندی به‌صورت کلی و مشترک برای تمامی گرایش‌ها شرح داده‌شده است.
۲-۱ توانمندسازها
الگوی رتبه‌بندی فعالان اقتصادی با ایجاد بستری علمی-عملی برای اجرای بهینه قوانین مربوط به امر رتبه‌بندی و رشد و توسعه بخش خصوصی با طراحی مؤلفه‌ها، معیارها و شاخص‌های مرتبط قوانین مذکور نظیر قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار، ماده ۲۸ قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر کاهش حجم، اندازه و ساختار مجموع دستگاه‌های اجرائی در طول اجرای قانون مذکور که با عدم نگرش تک‌بعدی به بنگاه‌های اقتصادی صرفاً از منظر مالی و اعتباری و برخورداری از نگاه سیستمی با رویکرد توجه به ابعاد مهم کسب‌وکار نظیر مدیریت و صلاحیت حرفه‌ای، مشتری مداری و مسئولیت اجتماعی و محیط رقابتی و موقعیت کسب‌وکار، با تفکیک دامنه امتیازات متقاضیان رتبه‌بندی به بازه‌های کوچک باقابلیت تفسیر مالی و مدیریت کسب‌وکار و ارائه چهره‌ای واقعی‌تر از وضعیت اعتباری و مدیریتی بنگاه‌های اقتصادی، در راستای تحقق ضروریات امر رتبه‌بندی تدوین‌شده است.
در جدول بالا سطوح مؤلفه و معیار در بخش توانمندسازها آمده که این توانمندسازها به‌طورکلی دارای ۴ سطح بوده که عبارت است از:
۱. مؤلفه
تعیین و تدوین چارچوب‌های اصلی سنجش رتبه متقاضیان در حوزه‌های مدیریتی، مالی و اقتصادی، اجتماعی و محیطی راهبری و مدیریت برای متقاضی به‌منظور تحقق اهداف سازمانی نظیر تولید و یا ارائه خدمت با استفاده از مؤلفه‌ها صورت می‌گیرد. سطح مؤلفه بالاترین سطح از دسته‌بندی بوده و شامل چهار عنوان: توان اقتصادی و ریسک‌پذیری مالی (۱)، مدیریت و صلاحیت حرفه‌ای (۲)، موقعیت رقابتی و محیط کسب‌وکار (۳) و مسئولیت‌پذیری اجتماعی و مشتری مداری (۴) است.
۲. معیار
پارامترهای اصلی هر مؤلفه که مبین چارچوب و عوامل مؤثر در حوزه مربوط است.
۳. شاخص
اجزاء معیارهای الگوی رتبه‌بندی که با جزییات بیشتری دسته‌بندی‌شده و با سنجه‌ها قابل‌اندازه‌گیری هستند.
۴. سنجه
اجزاء شاخص‌های الگوی رتبه‌بندی که با اعداد قابل‌اندازه‌گیری هستند.
۳-۱ متعادل‌سازها
همان‌طور که در ویژگی‌های مدل رتبه‌بندی اشاره شد شاخص‌های متعادل‌ساز به‌منظور عدم تمرکز بر نتایج کمی و برخورداری از «رویکرد نتیجه گرا» با پیوند دادن عملکرد مالی و صلاحیت حرفه‌ای بنگاه‌های اقتصادی طراحی‌شده‌اند که در زیر اطلاعات جزییات آن آمده است.
نمادهای A، B، C و D مربوط به بازه‌های مشخصی از امتیاز نهایی بوده که در ادامه توضیح داده‌شده است.
۴-۱ عناوین رتبه‌ها
عناوین رتبه‌ها درواقع برچسب‌های نام‌گذاری بازه‌های مشخصی از امتیاز‌ها هستند که در جدول‌های زیر مشخص‌شده‌اند.
۱-۴-۱ عناوین رتبه اصلی
۲-۴-۱ تعین جزییات رتبه بنگاه
شرکت دانش بنیان تکچی؛ تنها ارائه دهنده خدمات تخصصی و پیشرفته ارزیابی، عارضه یابی و رتبه بندی سازمانی در ایران است که بر منطبق مدل بومی و توسعه یافته تعالی سازمانیTEM1002 به بررسی و ارزیابی وضعیت سازمان ها می پردازد.
مجموعه ما با ارائه بیش از30 خدمت و 13 محصولمتنوع ارزیابی، خودارزیابی وعارضه یابی آماده همکاری با سازمان های مختلف می باشد.
